Historia krzyża na Rynku Praskim

Sieradz, 31 sierpnia 2016

Poniższą zakładkę pragnę poświęcić krzyżowi, który znajduje się na Pradze, a dokładnie na Rynku Praskim. Chociaż stoi on tam „od zawsze”, to wiele informacji czy też zdjęć, niestety, się nie zachowało. Będę więc bazował na współczesnych fotografiach, które na przestrzeni kilkunastu lat miałem przyjemność wykonać.

Będąc dzieckiem, nie zwracałem szczególnej uwagi na ten krzyż. Może właśnie dlatego, że w mojej percepcji był on tutaj od zawsze. Stoi on w takim miejscu Pragi, że mieszkańcy, chcąc udać się do kościoła czy na zakupy, albo na sieradzką starówkę, muszą przejść przez Rynek Praski i minąć krzyż. Większość mieszkańców mijając krzyż, czyni znak krzyża świętego, zewnętrzny znak chrześcijanina. Również i ja to czynię, bo tak zostałem wychowany przez rodziców.

Przy krzyżu mieszkańcy Pragi spotykają się raz w roku, kiedy to Kościół obchodzi Dni Krzyżowe. Wtedy z sieradzkiej kolegiaty przybywa w procesji ksiądz proboszcz, by wspólnie z mieszkańcami modlić się przy praskim krzyżu. Jest to dla nas, mieszkańców Pragi, radosny dzień, którego bardzo wyczekujemy. Fotografowanie tej uroczystości rozpocząłem dopiero w 2006 roku. Bardzo ubolewam nad tym, że nie zachowała się praktycznie żadna fotografia z lat wcześniejszych.

Chcąc dowiedzieć się nieco więcej o historii tego krzyża, musimy cofnąć się do roku 1347. Wtedy właśnie został na Pradze wybudowany niewielki drewniany kościół pw. Świętej Trójcy, wraz z przylegającym cmentarzem. Teren, na którym go postawiono, był podmokły, bagienny, dlatego budowla z czasem coraz bardziej niszczała, aż w 1818 roku musiała zostać w całości rozebrana. Wszystkie relikwiarze, obrazy i przedmioty kultu zostały przeniesione do położonej wyżej kolegiaty. Warto w tym miejscu wspomnieć o pięknym obrazie pochodzącym z praskiego kościółka, który obecnie – starannie odrestaurowany – znajduje się w bocznym ołtarzu sieradzkiej kolegiaty. Mowa o obrazie Świętej Trójcy, pochodzącym z początku XVI wieku.

W miejscu, gdzie znajdował się praski kościółek, zostały postawione trzy metalowe krzyże na znak Trójcy Świętej i pamiątkę. Duży krzyż pośrodku i dwa mniejsze po bokach. Zapytałem o nie mieszkankę Pragi, panią Wiesławę Pawlak, która urodziła się, wzrastała i do dnia dzisiejszego mieszka w swoim niewielkim domku na Pradze. Pani Wiesława należy do osób, które dbają, by zawsze przy krzyżu był porządek, by palił się znicz, były kwiaty. To również m.in. pani Wiesia zbiera pieniążki na odprawienie Mszy św. i kwiaty, kiedy umiera ktoś z mieszkańców Pragi. Ze wspomnień pani Wiesławy mogłem się dowiedzieć, że wspomniane trzy krzyże w czasie II wojny światowej zostały rozebrane i zniszczone przez Niemców, i dopiero po wojnie postawiono nowe.

Chciałbym teraz napisać o osobie, która tuż po wojnie wykonała nowy krzyż na Rynku Praskim – jest to mieszkaniec Pragi, pan Tadeusz Rosiak, który urodził się 28 września 1919 roku, a zmarł 1 maja 1977 roku. Pan Tadeusz był z zawodu stolarzem, synem Władysława Rosiaka i Stanisławy z d. Wójcik, którzy mieszkali na Pradze przy ul. Wąskiej. Po ślubie pan Tadeusz zamieszkał przy Rynku Praskim, a następnie na ul. Podzamcze, gdzie w latach pięćdziesiątych pobudował swój dom. Prowadził przydomowy zakład stolarski, gdzie sumiennie wykonywał swoją pracę, często bezinteresownie wykonując drobne naprawy sprzętów, co mieszkańcy bardzo doceniali i byli wdzięczni za okazywaną pomoc. Robił meble, kołyski dla dzieci, ale również i trumny dla zmarłych. Do emerytury pracował w zakładzie „Sira”, a wcześniej był zatrudniony jako stolarz w sieradzkiej Jednostce Wojskowej. Z opowiadań pani Wiesławy mogłem się dowiedzieć, że pierwszy drewniany krzyż został wykonany niedługo po zakończeniu wojny i służył mieszkańcom do końca lat 60. XX wieku. Niestety, po wielu latach drewno, z którego był wykonany, zaczęło niszczeć, dlatego krzyż został rozebrany, a następnie spalony. Na początku lat 70. XX wieku pan Tadeusz wykonał drugi drewniany krzyż, który służył mieszkańcom Pragi do 2008 roku, czyli przez prawie 40 lat.

Kiedy i drugi, bardzo już wysłużony krzyż zaczął niszczeć, należało znów pomyśleć o jego wymianie. Pomysł wymiany zrodził się wiosną 2008 roku i wtedy niestrudzona pani Wiesława Pawlak poprosiła o pomoc i konsultację pana Marka Serwacińskiego, również mieszkańca naszej Pragi. Największym problemem było uzbieranie kwoty potrzebnej na postawienie nowego krzyża, a tym razem nie był to mały wydatek, jako że krzyż miał być wykonany ze stali kwasowej, a więc odpornej na warunki atmosferyczne. Chodziło o to, by był to był taki krzyż, który będzie służył mieszkańcom przez wiele, wiele lat. Kiedy wybrano odpowiednią firmę do wykonania i montażu krzyża, rozpoczęła się akcja zbierania pieniędzy od mieszkańców Pragi. Panią Wiesię wspomogła w tej zbiórce pani Teresa Andrzejczak, również mieszkanka Pragi. Na każdą rodzinę wyznaczono kwotę 50 zł, ale byli mieszkańcy, którzy chętnie dawali więcej. Mimo że koszt wykonania krzyża okazał się wyższy i trzeba było ponownie zwrócić się do mieszkańców o pomoc, w końcu udało się zebrać potrzebną kwotę i krzyż mógł zostać wymieniony.

Cieszę się, że cały ten proces wymiany krzyża, jak również uroczystość jego poświęcenia, mogłem udokumentować i że mogę te zdjęcia zaprezentować na mojej stronie internetowej. Pamiętam, jak pojawiło się pytanie, co zrobić z krzyżem drewnianym. Był pomysł, żeby pociąć go na niewielkie kawałki i podarować mieszkańcom Pragi, ale ostatecznie podjęto decyzję, żeby go przewieźć do Parku Etnograficznego (skansenu znajdującego się przy Wzgórzu Zamkowym). I tak też się stało. Krzyż został przewieziony do skansenu i złożony w stodole.

Kiedy nowy krzyż stanął na Pradze, należało go poświęcić i tak 14 września 2008 roku, w dniu, kiedy Kościół katolicki obchodzi uroczystość Podwyższenia Krzyża Świętego, przybył ks. dr Marian Bronikowski, proboszcz sieradzkiej kolegiaty, i w obecności dwóch diakonów oraz mieszkańców Pragi dokonał poświęcenia nowego krzyża, który stoi do dnia dzisiejszego.

Jak wspominałem, w uroczystości poświęcenia krzyża wzięło udział wielu mieszkańców Pragi. Kiedy dziś oglądam te zdjęcia, uświadamiam sobie, jak wielu już nie ma pośród nas, żyjących. Pozostały wspomnienia, zdjęcia, do których często powracam. Bardzo się cieszę, że różne ważne momenty z życia naszej praskiej wspólnoty mogłem uwiecznić na fotografiach.

Wiosną tego roku, kiedy spacerowałem po Wzgórzu Zamkowym, dostrzegłem z daleka, że na terenie skansenu został postawiony krzyż. Od razu poznałem, że jest to stary praski krzyż, wykonany przez Tadeusza Rosiaka. Szybko podszedłem bliżej, by móc go lepiej zobaczyć i rozwiać wszelkie wątpliwości – tak, to nasz stary drewniany krzyż. Bardzo się ucieszyłem z faktu, że nie został on zapomniany i że go wyeksponowano w Parku Etnograficznym. Oczywiście w późniejszym czasie wykonałem stosowne zdjęcia, którymi również pragnę się z Państwem podzielić.

Poniżej prezentuję wybrane na nowo zdjęcia z uroczystości związanych z krzyżem na Rynku Praskim. Ufam, że powyższym tekstem mogłem choć trochę przybliżyć jego historię. Kiedy będziecie Państwo odwiedzać to miejsce na Pradze, warto się zatrzymać na chwilę i przy tym krzyżu odmówić krótką modlitwę, tak jak i my to robimy wspólnie z mieszkańcami każdego roku. Nie wstydźmy się krzyża i znaku krzyża. Nie bójmy się mężnego wyznawania wiary w Jezusa Chrystusa. Pan Jezus w Ewangelii powiedział piękne słowa: Do każdego więc, który się przyzna do mnie przed ludźmi, przyznam się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie. Lecz kto się Mnie zaprze przed ludźmi, tego zaprę się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie (Mt 10,32-33). A gdyby przypadkiem ktoś z naszego gestu szydził czy z nas się wyśmiewał, powiedzmy głośno: Wierzę w Jezusa Chrystusa, znam Go i nie wstydzę się tego! Tego wszystkim z całego serca życzę!

Łukasz Piotrowski

 

Zapraszam do obejrzenia 80 zdjęć z uroczystości poświęcenia krzyża na Rynku Praskim w dniu 14 września 2008 roku

 

Zapraszam do obejrzenia 59 zdjęć z wymiany drewnianego krzyża na Rynku Praskim w dniu 20 sierpnia 2008 roku

 

 

***

Ponadto zapraszam do obejrzenia fotorelacji z:

• Historia krzyża na Rynku Praskim 
• 2022 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2021 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2020 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2019 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2018 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2017 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2016 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2015 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2014 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2013 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2012 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2011 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2010 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2009 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2008 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2007 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze
• 2006 – Dni Krzyżowe na sieradzkiej Pradze