Nieistniejące miejsca na Pradze / Nieistniejący kościół pw. Świętej Trójcy

Moja Praga / Makieta Zamku Królewskiego
4 listopada 2020
2020 – 100 lecie urodzin św. Jana Pawła II. Wystawa fotograficzna
9 listopada 2020
Udostępnij to:

Sieradz, 19 listopada 2017
aktualizacja: 8 listopada 2020

Kościół Św. Trójcy został pobudowany w 1347 r. Drewniany modrzewiowy, o trzech ołtarzach, przy drodze z miasta do zamku. Władysław Jagiełło utworzył przy nim fundację kolegiacką, dochody z parafii Męka, wieś Ocin, wiele pól i dziesięcin nadając. Nie mamy w aktach paraf. żadnych danych świadczących o żywotności tej instytucji. Była bodaj niewielka, bo już w 1683 r. sama świątynia chyliła się ku upadkowi (akta par.). Arcybiskup Gnieźnieński Teodor Potocki w dokumencie  z 1729 r. podkreśla, że kościół ten leży na błotach i bagnach, że jest już w bardzo złym stanie. W 1818 r. został rozebrany. Srebra i nieco ze sprzętów oraz relikwiarze przeniesiono do nowej kolegiaty. Trzy krzyże wskazują miejsce, gdzie stał kościół, znajdował się on na Rynku Praskim.

Sieradz – Istniejące zabytki, przeszłość miasta, stan obecny
Opracował: ks. Walery Pogorzelski
Tajny Szambelan Jego Świętobliwości, Kanonik Kapituły Kaliskiej,
Dziekan i Proboszcz Sieradzki,
Włocławek 1927

Jednym z najcenniejszych obrazów w kościele pw. Wszystkich Świętych jest obraz Świętej Trójcy, pochodzący z początku XVI wieku; fot. 18 listopada 2017
Obraz malowany temperą na deskach, utrzymany w stylu późnogotyckim, który dziś przepięknie odrestaurowany możemy podziwiać w sieradzkiej kolegiacie, pierwotnie znajdował się w kościele pw. Świętej Trójcy na Pradze; fot. 18 listopada 2017

Pośród wszystkich sieradzkich świątyń kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy na Pradze uznać chyba należy za najbardziej tajemniczy. W dotychczasowej literaturze przyjęto, iż kościół mógł tu istnieć już w XII-XIII wieku, pełniąc funkcję ośrodka kultu dla osadnictwa „podgrodowego”. Nie jest to jednak pewne. Kościół istniał już dowodnie w czasach Kazimierza Wielkiego, kiedy to w 1347 roku wzmiankowano o młynie leżącym między miastem a zamkiem, koło kościoła Świętej Trójcy. Obiekt funkcjonował dalej w XV wieku, nosząc to samo wezwanie, co świątynia zamkowa i będąc chyba kaplicą cmentarną. Ustanie królewskich wizyt po śmierci Kazimierza Jagiellończyka, a także katastrofa budowlana, która dotknęła zamkową rotundę przed 1533 rokiem, zdecydowały o przeniesieniu parafii do kościoła Świętej Trójcy na obecnej Pradze. Niedługo przed rokiem katastrofy mogło dojść tutaj do budowy nowego kościoła, cieszącego się, podobnie jak dawna rotunda, królewskim patronatem. Badania wykopaliskowe przeprowadzone w rejonie istniejącej do dziś kapliczki wykazały istnienie cmentarzyska szkieletowego, z zachowanymi szczątkami ludzkimi i widocznymi wkopami na trumny. Obecnie datować je wypada od XIV stulecia po okres nowożytny, co wskazuje na zgodną ze źródłami pisanymi ciągłość wykorzystywania terenu przykościelnego na cele grzebalne. Kościół Świętej Trójcy został rozebrany na przełomie XVIII/XIX wieku.

Tekst, konsultacja naukowa
Tomasz Olszacki

***

Kościół Świętej Trójcy zbudowany był na Rynku Praskim. Dawniej Praga, najstarsza dzielnica Sieradza, należała do jego najbiedniejszych dzielnic. Dzisiaj natomiast stała się najpiękniejszą wizytówką naszego miasta. Po lewej stronie zdjęcia, a prawej stronie ulicy Zamkowej, prowadzącej wprost z sieradzkiego Rynku do Wzgórza Zamkowego, widać miejsce, gdzie dawniej stał kościół, a dziś upamiętniają je trzy krzyże. Z prawej strony widoczna sylweta podominikańskiego klasztoru Sióstr Urszulanek SJK, pochodzącego z XIII wieku; fot. 2 sierpnia 2016.
A tak krzyż znajdujący się na Rynku Praskim wygląda w zimowej scenerii; fot. 8 grudnia 2012
Każdego roku w ramach Dni Krzyżowych z sieradzkiej kolegiaty do miejsca, gdzie przed wiekami stał kościół pw. Świętej Trójcy, wyrusza procesja. Na zdjęciu ksiądz dr Marian Bronikowski, proboszcz prastarej kolegiaty, kieruje słowo do biorących udział w nabożeństwie wiernych; fot. 22 maja 2017.
Przy krzyżu podczas nabożeństw majowych przez wiele lat zbierali się starsi mieszkańcy Pragi, by wspólnie oddawać cześć Matce Najświętszej. Dziś większość z nich Pan Bóg powołał już do siebie; fot. 17 maja 2009.
Udostępnij to: