Znani Sieradzanie / Fajans Maksymilian (1825-1890)
8 listopada 2019
Ks. prał Józef Frątczak (1923-2013)
1 grudnia 2019
Sieradz, 9 listopada 2016
aktualizacja: 13 listopada 2019
„Nie ludzie, lecz psy okrwawione, i nie żołnierze, lecz kaci przyszli, by śmiercią porazić was…”
Władysław Broniewski
Spacerując alejkami sieradzkiego cmentarza, w sąsiedztwie grobowca sieradzkich księży, natrafiamy na okazałą mogiłę bestialsko zamordowanych w 1939 roku dwudziestu mieszkańców Sieradza. Obywatele Sieradza, którzy zginęli wtedy z rąk Niemców, nie byli przypadkowymi osobami. Była to intelektualna elita miasta, ciesząca się powszechnym szacunkiem mieszkańców. Tragiczne wydarzenie miało miejsce 14 listopada 1939 roku. Zatrzymanych zakładników przewieziono ciężarówką na cmentarz żydowski i zamordowano strzałem z tył głowy. Po zakończeniu wojny, w połowie 1945 roku powołano specjalny komitet, który przeprowadził ekshumację zwłok zakładników. W dniu 25 października 1945 roku, z masowym udziałem sieradzan, odbył się uroczysty pogrzeb. Mszę św. celebrował ks. infułat Apolinary Leśniewski. Kondukt żałobny przeszedł ul. Kolegiacką, wzdłuż Rynku, ul. Kościuszki i ówczesną Cmentarną, a dzisiejszą Wojska Polskiego, na cmentarz parafialny. Dopiero w 1961 roku został wybudowany pomnik według projektu Jana Matusiaka. Przedstawia fragment muru z postrzępioną krawędzią, która wznosi się ku niebu. W betonową ścianę wbudowano granitowe kamienie ułożone w kształcie krzyża. Każdy kamień nosi imię i nazwisko ofiary.
Zbiorowa mogiła Sieradzkich Zakładników; fot. 25 czerwca 2011
14 listopada 1939 roku zostali zamordowani:
1) Miron Eliasberg, lat 50, lekarz okulista
2) Antoni Fulko, lat 53, posterunkowy policji państwowej
3) Eugeniusz Gałka, lat 42, powiatowy instruktor straży pożarnej
4) Tadeusz Bartłomiej Jakub Gałka, lat 18, uczeń gimnazjum sieradzkiego
5) Bronisław Geniusz, lat 48, naczelnik więzienia
6) Zygmunt Góreczny, lat 38, nauczyciel szkoły powszechnej
7) Stanisław Kierociński, lat 50, naczelnik kasy skarbowej
8) Tomasz Klinkawski, lat 77, emerytowany sekretarz inspektoratu szkolnego
9) Stanisław Melinger, lat 48, kierownik sądu grodzkiego
10) Ignacy Dominik Mąkowski, lat 65, były burmistrz Sieradza
11) Franciszek Rajmund Piotrowicz, lat 45, nauczyciel gimnazjum
12) Israel Rosenkrantz, lat 27, technik dentystyczny
13) Władysław Sobiech, lat 38, sędzia sądu grodzkiego
14) Marian Sołhaj, lat 49, kierownik szkoły powszechnej
15) Stefan Stawarz-Szczyrzycki, lat 46, dyrektor gimnazjum
16) Stefan Stefaniak, lat 33, posterunkowy policji państwowej
17) Józef Świniarski, lat 69 prezes resursy rzemieślniczej
18) Antoni Trojanowski, lat 38, urzędnik więzienny
19) Stanisław Wojciechowski, lat 49, urzędnik starostwa
20) Edmund Wyganowski, lat 52, obrońca sądowy
Więcej o tym tragicznym wydarzeniu możecie Państwo przeczytać w książce „Sieradzcy zakładnicy” autorstwa Jana Pietrzaka i Józefa Szubzdy, wydanej przez Towarzystwo Przyjaciół Sieradza, której promocja odbyła się 8 grudnia 2011 roku. Warto się z nią zapoznać.
Zatrzymując się przy mogile sieradzkich zakładników i oddając hołd ich pamięci, zachęcam nie tylko do zapalenia znicza, ale i do modlitwy o miłosierdzie dla ich dusz, a także do wielkiej modlitwy w intencji naszej Ojczyzny, by zawsze cieszyła się miłością i wiernością swoich dzieci. Nie jest dziś modne mówienie o patriotyzmie, ale przypomnę: patriotyzm (łac. patria – ojczyzna, od gr. patriotes – rodak, współobywatel) to cnota moralna miłości do ojczyzny, jej dziedzictwa kulturalnego i ładu moralno-społecznego, uformowanego przez normy cywilizacji i religii, połączona z gotowością do ponoszenia dla niej wszelkich ofiar. Pokolenie sieradzkich zakładników miało tę cnotę wpisaną w serca i po bohatersku zdało przed Bogiem i historią egzamin z jej realizacji.
Łukasz Piotrowski
==============================================================================
PAMIĘTAMY I PAMIĘTAĆ BĘDZIEMY
Zakładnicy sieradzcy do końca wojny spoczywali na żydowskim cmentarzu. Kirkut istniał tylko w nazwie. Niemcy zniszczyli mogiły, zdruzgotali macewy, Chcieli unicestwić narodową pamięć, przykryć prochem zapomnienia imiona ludzi, którzy budowali Sieradz. Historia nie potoczyła według hitlerowskiego scenariusza. W gruzy rozpadła się III Rzesza, a jej twórców i niemiecki system zbrodni okryła hańba.
Józef Szubzda
***
Zobacz także: Czesław Okoński – tajemnicze nazwisko na grobowcu zakładników sieradzkich
==============================================================================
79. rocznica rozstrzelania Sieradzkich Zakładników, 17 listopada 2018
==============================================================================
75. rocznica rozstrzelania Sieradzkich Zakładników, 14 listopada 2018
==============================================================================
Zdjęcia zbiorowej mogiły Sieradzkich Zakładników znajdującej się na cmentarzu parafialnym w Sieradzu wykonałem 25 czerwca 2011 roku
