2025 – Msza Święta Trydencka odprawiona w Bazylice Mniejszej pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zduńskiej Woli
28 listopada 2025
Dąbrowa Wielka koło Sieradza
29 listopada 2025
„Żołnierze! Odwieczny krzyżacko-pruski wróg napadł podstępnie na nasz kraj. Niemcy to noc ludzkości i dżuma narodów. Wielkopolskiej Brygadzie Kawalerii przypada zaszczyt pierwszej walki i obrony granic kraju. Przekonany jestem, że wypełniając obowiązek żołnierski damy krwawy odpór napaści. Brońcie ojczystej ziemi i waszych rodzin” (gen. Roman Abraham d-ca Wielkopolskiej Brygady Kawalerii w odezwie do podkomendnych, 1 września 1939).
29 listopada 2025 r., w 195. rocznicę wybuchu Powstania Listopadowego, w parafii pw. św. Michała Archanioła w Dąbrowie Wielkiej odbyła się wyjątkowa i doniosła uroczystość religijno-patriotyczna. Tego dnia nastąpiło oficjalne odsłonięcie pomnika – memoriału żołnierzy Wojska Polskiego z parafii Dąbrowa Wielka, obrońców ojczyzny w latach 1918–1920 oraz 1939–1945.
Uroczystość rozpoczęła się Mszą świętą, której przewodniczył ks. Paweł Śmigiel, proboszcz tutejszej parafii. W koncelebrze uczestniczyli: ks. kpt. Marcin Naglik, kapelan Wojska Polskiego oraz ks. Michał Styczyński, proboszcz parafii pw. św. Urszuli Ledóchowskiej w Sieradzu.
Po zakończeniu liturgii uczestnicy przeszli pod pomnik, gdzie odbyła się ceremonia jego odsłonięcia i poświęcenia. Pomnik odsłonili wspólnie przedstawiciele rodzin żołnierzy. Następnie przeprowadzono Apel Pamięci, zwieńczony salwą honorową oraz złożeniem kwiatów przed monumentem.
W uroczystości uczestniczyła kompania honorowa wraz z pocztem sztandarowym 15. Brygady Łączności w Sieradzu, a także oficerowie i żołnierze tej jednostki. Obecni byli również przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej, samorządowcy, uczniowie z Liceum o profilu mundurowym Zespołu Szkół Katolickich w Sieradzu oraz Szkoły Podstawowej w Dąbrowie Wielkiej, jak również osoby ze środowisk kultury i nauki.
Po zakończeniu części oficjalnej w kościele parafialnym odbył się koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu Witolda Janiaka ( organy Hammonda) oraz Dariusza Stanisławskiego (saksofon).
Pomnik powstał z inicjatywy ks. proboszcza Pawła Śmigla oraz grupy inicjatywnej budowy memoriału upamiętniającego 59 żołnierzy – weteranów Wojska Polskiego. W skład grupy inicjatywnej weszli m.in. Detektywi Pól Bitewnych: Robert Kielek i Wojciech Józefiak.
Inwestycja została współfinansowana ze środków Instytutu Pamięci Narodowej przy współudziale parafii w Dąbrowie Wielkiej.
Warto dodać, że uroczystości towarzyszyła prezentacja książki o żołnierzach, którzy zostali uczczeni na skrzydłach pomnika.
Publikacja jest dostępna w parafii dla zainteresowanych tematyką I i II wojny światowej.
Grażyna Wielowska, parafianka
***
***
***
Pomnik
Memoriał Obrońców Niepodległości
1918-20 oraz 1939-45
Ks. Paweł Śmigiel, proboszcz parafii pw. św. Michała Archanioła w Dąbrowie Wielkiej; fot. 29 listopada 2025
W lipcu 2023 roku, gdy bp Krzysztof Wętkowski powierzył mi opiekę nad wspólnotą parafii św. Michała Archanioła w Dąbrowie Wielkiej oraz zadanie przeprowadzenia gruntownego remontu zabytkowego kościoła, rozpoczął się dla mnie czas głębszej refleksji nad miejscem, które – choć pozbawione rozbudowanego biogramu historycznego – wydało mi się pełne nieodkrytego, dotąd, znaczenia. Intuicyjnie wyczułem, że kryje się tu potencjał, zarówno duchowy, jak i ludzki oraz historia, którą czas pokrył patyną zapomnienia. To właśnie z tej refleksji i potrzeby przywrócenia pamięci o przeszłości, zrodziła się idea powstania pomnika poświęconego uczestnikom i ofiarom wojny z bolszewikami i II wojny światowej – jako wyraz hołdu, wdzięczności i przywracania zbiorowej pamięci lokalnej wspólnoty.
Jeszcze zanim uzyskałem zgodę konserwatora zabytków, podpisałem umowę na realizację pomnika, kierując się przekonaniem o słuszności i pilności tego działania. Ku mojemu zaskoczeniu, konserwator uznał, że planowany monument jest „całkowicie obcy”, zarówno pod względem formalnym, jak i znaczeniowym dla tego miejsca, i zaproponował inną lokalizację – plac publiczny lub teren cmentarza. Taka sugestia wywołała we mnie sprzeciw. Traktuję bowiem pomniki o charakterze edukacyjnym jako żywe świadectwa pamięci, które powinny być częścią przestrzeni codziennego życia społecznego, a nie wypchane na margines, do miejsc wiecznego spoczynku. Dla mnie taka praktyka, to ponowne „uśmiercanie idei”, której celem przecież jest ożywienie pamięci, a nie jej chowanie.
W jednej z rozmów z Robertem Kiełkiem z nieformalnej grupy Detektywów Pól Bitewnych Sieradz 1939, doszliśmy do ważnego wniosku – jeżeli rzeczywiście ma powstać pomnik, to musi on odpowiadać definicji i godności, jaką niesie ze sobą to pojęcie. Pomnik, to nie tylko trwały znak pamięci, ale przede wszystkim forma artystyczna, która ma moc przywoływania historii i budzenia refleksji. To dzieło architektoniczno-rzeźbiarskie lub instalacja, która powstaje po to, by uhonorować osoby, które odeszły, oraz przywrócić pamięć o wydarzeniach, które nie mogą zostać zapomniane. Dlatego, wspólnie uznaliśmy, że nie chodzi o kolejny kamień z tabliczką, ale o prawdziwy pomnik – wyraz głębokiego szacunku i świadomego aktu pamięci. Jest we mnie głęboka niezgoda na obniżanie standardów w dziedzinie sztuki upamiętniania. Pracując w różnych miejscach Polski, wielokrotnie obserwowałem, jak próby przywracania pamięci historycznej sprowadza się do najprostszych form – najczęściej w postaci kamienia narzutowego z tablicą. Choć tego rodzaju formy nie wymagają skomplikowanych procedur administracyjnych, to jednak w moim odczuciu prowadzą do spłycenia przekazu i banalizacji idei upamiętnienia. Tego typu działania, choć często podyktowane dobrą wolą, zaniżają standardy i nie oddają w pełni ani powagi, ani znaczenia wydarzeń, które mają przywrócić zbiorowej świadomości. Pomnik – jako przemyślana forma artystyczna – powinien nie tylko informować, ale również poruszać, angażować i trwale wpisywać się w krajobraz pamięci lokalnej wspólnoty.
Przykładem problemu z formą upamiętnienia może być niedawna sytuacja w Niemczech. Na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych poinformowano, że 17 czerwca w Berlinie, naprzeciwko Bundestagu, odsłonięto, niemal 30-tonowy, głaz narzutowy, nazwany „Kamieniem pamięci dla Polski 1939-1945”, z okazji rocznicy zakończenia II wojny światowej. Choć oficjalnie określany jest jako tymczasowy pomnik, budzi on wiele kontrowersji. Dyrektor Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich, prof. Peter Oliver Loew, otwarcie przyznał, że ten kamień jest wyrazem zniecierpliwienia wobec opóźnień w pracach nad właściwym pomnikiem. Co istotne, to pierwszy raz od zakończenia wojny, Polacy – ofiary niemieckiej agresji – zostali w Berlinie symbolicznie upamiętnieni. Warto wspomnieć, że w miejscu, gdzie złożono ów kamień, w latach 30. XX w. stała Opera Krolla, z której 1 września 1939 roku Adolf Hitler ogłosił rozpoczęcie inwazji na Polskę. W tym kontekście rodzi się pytanie: czy kamień – choć ciężki i symboliczny – rzeczywiście jest godną formą upamiętnienia? Wątpliwości te pogłębiła również kontrowersja medialna wokół obecności polskiej minister kultury, która podczas uroczystości pojawiła się w trampkach – co wielu odebrało jako brak należytej powagi.
Dlatego, tym bardziej cieszę się, że po wielu trudnościach formalnych związanych z uzyskaniem zgody na wzniesienie pomnika na terenie przykościelnym w Dąbrowie Wielkiej, udało się zrealizować upamiętnienie w klasycznej, godnej formie. Pomnik przyjął postać kolumny zwieńczonej orłem wz. 19, z tablicami w formie skrzydeł, na których wypisano nazwiska mieszkańców parafii – uczestników i ofiar I i II wojny światowej. To nie tylko trwały znak pamięci, ale również wyraz troski wspólnoty o dziedzictwo historyczne. Warto dodać, że parafia ma także inne miejsce pamięci – pomnik w miejscu katastrofy samolotu PZL.23B „Karaś . Choć znajduje się on w trudno dostępnym terenie, co ogranicza możliwość jego odwiedzania, nie umniejsza to jego znaczenia. Mimo to, to właśnie pomnik przy kościele spełnia także ważną rolę pedagogiczną – przypomina o wartościach, takich jak pamięć, tożsamość i wspólnota, ukazując, że lokalna społeczność potrafi w sposób dojrzały i estetyczny pielęgnować pamięć o tych, którzy oddawali życie za Ojczyznę. Dla przyszłych Pokoleń będzie to ważny punkt na mapie historii – miejsce, które nie tylko upamiętnia konkretne nazwiska i wydarzenia, ale też uczy, że wolność nie jest dana raz na zawsze. Polacy złożyli ogromną daninę krwi, aby utrzymać niepodległość, która była im notorycznie zabierana przez okupantów. Ten pomnik stanie się świadectwem ich ofiary, ale też zobowiązaniem dla kolejnych generacji, by pamiętać, pielęgnować dziedzictwo i budować przyszłość w oparciu o prawdę historyczną, godność i szacunek dla tych, którzy bronili Ojczyzny z narażeniem życia. Niech to miejsce będzie przestrogą, inspiracją i źródłem tożsamości – zakorzenionej w historii, ale skierowanej ku przyszłości.
Jako proboszcz parafii św. Michała Archanioła w Dąbrowie Wielkiej odczuwam głębokie poczucie spełnienia, że tak ważne kwestie – jak pamięć o ofiarach wojen, dbałość o historię i budowanie tożsamości lokalnej – zostały podjęte i zrealizowane właśnie w Roku Wielkiego Jubileuszu 2025, ogłoszonego przez papieża Franciszka i kontynuowanego przez papieża Leona XIV To symboliczne, że w tym czasie odnowy duchowej i refleksji Kościoła nad przyszłością ludzkości, również nasza mała społeczność – ukryta na rubieżach Sieradza – daje wyraźny sygnał, że przeszłość nie została zapomniana. Pomnik ten ukazuje, jak ogromny potencjał historyczny drzemie w lokalnych wspólnotach i staje się źródłem inspiracji dla kolejnych pokoleń. Motywuje do tego, by dorównać tym, którzy przed nami budowali tę wspólnotę, mierzyli się z trudnościami swoich czasów i zasługują dziś na naszą pamięć, wdzięczność i cześć!
Z kapłańskim błogosławieństwem
Ks. Paweł Śmigiel
Zobacz także:
- Kościół pw. św. Michała Archanioła w Dąbrowie Wielkiej
- „Światowy fenomen” – Chrystus Frasobliwy w słowie i rzeźbach ks. Pawła Śmigla
- 2025 – Odsłonięcie pomnika, memoriału 59 żołnierzy, weteranów Wojska Polskiego w 195. rocznicę Powstania Listopadowego w parafii pw. św. Michała Archanioła w Dąbrowie Wielkiej
- 2025 – Parafialne Święto Dziękczynienia w Dąbrowie Wielkiej
- 2023 – Peregrynacja Matki Bożej w znaku Ikony Jasnogórskiej w parafii pw. św. Michała Archanioła w Dąbrowie Wielkiej
***
Kościoły w naszym regionie:
